Τρίτη 24 Φεβρουαρίου 2009

Μελέτη έργου "Ζωγραφίζοντας την Δάφνη" Εκδοχή #1.1



Δάσκαλε εχω την αίσθηση, ότι ετσι οπως εχουν μπει τα συννεφα παραγινεται σαφως κυκλική η συνθεση και νομιζω οτι χανει σε δυναμική.

ΧΓ

Μελέτη έργου "Ζωγραφίζοντας την Δάφνη" Εκδοχή #1


Μελέτη για το έργο "Ζωγραφίζοντας την Δάφνη"



Έξι μέρες μετά την ανάγνωση της φωτογραφίας της Δάφνης προσπαθώ να την ανακαλέσω στη μνήμη μου, Ο φορητός υπολογιστής μέσα στον οποίο έχω αποθηκεύσει το ηλεκτρονικό αποτύπωμα της με την μορφή αρχείου jpg μπλοκάρισε με πρώτη διάγνωση κατεστραμμένο ή ελλείπον SYSTEM32.

“Παρακαλώ εισάγατε τον οπτικό δίσκο εγκατάστασης των Windows και πατήστε το πλήκτρο r προκειμένου να γίνει απόπειρα επαναφοράς του αρχείου». Ήταν η αμείλικτη απάντηση του BIOS στην απόπειρα μου να επανεκκινήσω το λάπτοπ. Κόλλησε την στιγμή που συγκρούστηκαν βίαια οι ασπίδες των Λακεδαιμονίων με αυτές των Περσών του Ξέρξη στα στενά των Θερμοπυλών. Αυτό θα με διδάξει να μην ξαναγοράσω κλεψίτυπες ταινίες. Αν δεν κολλούσε ολοσχερώς ο υπολογιστής δεν θα υποχρεωνόμουνα να του βγάλω την μπαταρία την ώρα που προφανώς το λειτουργικό του διάβαζε το βασικό αρχείο του συστήματος.

Τη Δάφνη τη σκιτσάρισα δύο φορές μέσα στο αεροπλάνο καθ’ αιθέριαν οδόν προς Τρίπολη, από την ηλεκτρονική φωτογραφία της. Το ένα σκίτσο της ήταν ένα κοντινό πορτρέτο- μπούστο, ενώ το δεύτερο ήταν ένα ολόσωμο έτσι όπως καθόταν στην φωτογραφία. Ανακούρκουδα με τα πόδια σταυρωμένα στους αστραγάλους και τα χέρια να αγκαλιάζουν τα γόνατα της. Θέλω να μιλήσω γι’ αυτήν αλλά βρίσκομαι σε μία κάπως δυσχερή θέση. Δεν έχω πρόσβαση στο αρχείο πια, οπότε τίθεται το δίλημμα αν θα προσπαθήσω να την σκιτσάρω βερμπαλιστικά από μνήμης ή κοιτώντας τα σκίτσα της.

Αποφάσισα τελικά να κάνω το πρώτο για τρεις λόγους. Ο πρώτος και κύριος για να ασκήσω τη μνήμη μου, ο δεύτερος, βασικός και αυτός, να αποπειραθώ να κάνω μία αφαιρετική σκιαγράφηση της, αφού το πιο πιθανό είναι να μου έχουν μείνει μόνον τα πιο βασικά χαρακτηριστικά της. Ο τρίτος λόγος είναι ότι μέσα στην πτήση Τρίπολη-Ιστανμπούλ, ο χώρος που έχω στη διάθεση μου να απλώσω το μπλοκ και το κιτάπι μου είναι περιορισμένος και επιπλέον δεν θα ήθελα το διπλανό Λίβυο ζευγάρι να χαζεύει αυτά που κάνω.

Το πρώτο, λοιπόν, που έρχεται στη μνήμη μου είναι η σχέση της Δάφνης με το παιδάκι που κάθεται μπροστά στα πόδια της αντιγράφοντας σχεδόν πιστά την στάση του σώματος της. Μου φαίνονται εντελώς ξένοι μεταξύ τους. Για την Δάφνη το παιδάκι δεν υπάρχει καν. Η μόνη σχέση που έχει η Δάφνη είναι με το φακό, που αν κανείς αναλογιστεί τις τροχιές των φωτονίων που ανακλώνται από αυτήν και καταλήγουν στον άβακα των charged coupled devices της φωτογραφικής μηχανής, θα έλεγε, ότι η Δάφνη έχει σχέση μόνο με το ψηφιακό της είδωλο. Ένα είδωλο τόσο ευάλωτο και απροστάτευτο από έναν λάθος χειρισμό, που πολύ εύκολα μπορεί να καταλήξει στην ανυπαρξία. Πολύ πιο εύκολα από το να καταστρέψει κανείς ολοσχερώς το αρνητικό ενός φιλμ ή την χάρτινη εντύπωση σε φωτογραφικό χαρτί. Μήπως το αντιλαμβάνεται αυτό και ή Δάφνη; Το παγωμένο χαμόγελο-της δεν μπορεί να κρύψει την θλίψη της μοναξιάς της που είναι ζωγραφισμένη στα μάτια της. Ωσάν το ηλεκτρονικό εικονικό αποτύπωμα να είναι τελικά για τη Δάφνη ή αίσθηση ότι κάτι της διαφεύγει, κάτι της λείπει, όπως μια μήτρα του χειροπιαστού αρνητικού αποτυπώματος που θα μπορεί να παράξει το υλικό αντίγραφο της.

Προκειμένου να μπορέσω να πάω αυτήν την περιγραφή και ένα βήμα πιο πέρα, μία ανακεφαλαίωση είναι πια χρήσιμη.

Έχουμε και λέμε λοιπόν: Εσωστρέφεια και Αποξένωση, Θλίψη από τη μοναξιά, μοναξιά από την αίσθηση μίας συγκεκριμένης απουσίας, μια απουσία ενός στοιχείου μέσα από το οποίο η Δάφνη αποκτά υπόσταση. Πως άραγε θα μπορούσε κανείς να ζωγραφίσει αυτή την επαγωγική εξίσωση; Από την κατάστρωση του προβλήματος βγαίνει εύκολα μία πρώτη άκρη ενός δρόμου για την κατ’ αίσθηση αναπαράσταση της Δάφνης μέσω εικαστικών μέσων. Η Δάφνη αυτή καθ’ εαυτή θα στηρίζεται σε ένα πρωτεύοντα κώδικα που θα καταδηλώνει το άυλο. Εδώ θέλει προσοχή γιατί κάποιος μπορεί να παρασυρθεί. Το άυλο και το αιθέριο είναι κοντινές εικαστικώς έννοιες. Το αιθέριο έχει όμως μια ευμεταβλητότητα συνεπώς θα είναι πιο ασφαλές η ανάπτυξη του άυλου να στηριχθεί στην χρήση του υλικού, δηλαδή να υπάρχει μία υπόνοια υλικού. Θα πρέπει να αποφευχθούν δυναμικές κινήσεις και ροές που μπορεί να μας οδηγήσουν προς το αιθέριο . Το χρώμα είναι ένα πρόβλημα που μάλλον θα εξεταστεί παρακάτω. Βέβαια μία και έχουμε μιλήσει για εσωστρέφεια, σε αυτό το σημείο μπορούμε να μιλήσουμε με σχετική ασφάλεια για την γκάμα των χρωμάτων, η οποία θα είναι περιορισμένη σε ένα μικρό τόξο του χρωματικού κύκλου. Ας επιστρέψουμε όμως στο άυλο. Το άυλο της Δάφνης προέρχεται από την έλλειψη ενός εξωτερικού παράγοντα ή ύπαρξη του οποίου θα έδινε υπόσταση και βάρος στην Δάφνη. Άυλο, άρα χωρίς βάρος, άρα θα μπορούσε η Δάφνη να πετάει ή να αιωρείται. Και εδώ χρειάζεται μεγάλη προσοχή, γιατί η απόπειρα μια βερμπαλιστικής σύνθεσης ενός εικαστικού έργου, οδηγείται εύκολα στον περιοριστικό υποχώρο της παραστατικότητας. Ξαναπιάνοντας τον ειρμό μας, έχουμε την Δάφνη άυλη, αιωρούμενη, ανέδραστη , εξ’ αιτίας μίας απουσίας ενός εξωτερικού παράγοντα. Λείπει το στήριγμα της, ίσως τελικά ένα σημείο αναφοράς γι’ αυτήν. Εσωστρεφής, κλειστό σχήμα που κλείνει στον εαυτό του. Ένα μπλε μπαλόνι σε γαλάζιο φόντο. Μοναξιά, μόνη, μοναδικό λοιπόν το σχήμα που σημαίνει ότι αυτό δεν θα στηρίζεται σε άλλα παρόμοια ομοειδή πρωτογενή εικαστικά στοιχεία, έτσι ώστε να οριστεί η μοναχικότητα. Εδώ υφίσταται ένας κίνδυνος που μπορεί να οδηγήσει το έργο στην εικαστική ανισσοροπία ή και τον βαρύ εκδραματισμό. Το μάτι θα ψάχνει να βρει ένα εικαστικό στήριγμα για την Δάφνη. Αυτό θα φροντίσουμε να το δώσουμε με δευτερογενή στοιχεία, είτε επαναλαμβάνοντας το χρώμα, είτε το σχήμα, αλλά όχι και τα 2 μαζί σε συνδυασμό. Ενδεχομένως κάτι τέτοιο να είναι και ένα σχόλιο – υπαινιγμός περί απουσίας. Να υπάρχει δηλαδή η αίσθηση ότι αυτό υπάρχει, είναι υπαρκτό μεν, αλλά κάτι λείπει. Μια ανάμνηση αμυδρή, ένας ίσκιος; ¨Ένα κλειστό σχήμα που αιωρείται και ένας ίσκιος. Μάλιστα το αιωρούμενο σχήμα έχει τον δικό του ίσκιο και τοποθετώντας ως στοιχείο ανατροπής έναν αναιτιολόγητο ίσκιο που θα υπονοήσει την ύπαρξη ενός σώματος εκτός του κάδρου. Ανατροπή που κινείται στα όρια του εκδραματισμού; Είδομεν! Ο ίσκιος που δεν αιτιολογείται ή που φαίνεται και υπονοείται η ύπαρξη ενός αντικείμενου λίγο έξω από τα πλαίσια του τελάρου, δείχνει κατά κανόνα απειλή. Κάτι τέτοιο δεν θα το θέλαμε στο έργο. Ίσως ένας ίσκιος που δείχνει ότι μικραίνει , από κάποιο άλλο άυλο σώμα που απομακρύνεται. Μέσω ομοειδών ίσκιων έχουμε στηρίξει τη Δάφνη και έχουμε δηλώσει την απουσία μιας ύπαρξης μέσω του ίσκιου της. Χρειάζεται μόνο φροντίδα ώστε να υποδειχθεί η κίνηση της σμίκρυνσης του ίχνους της σκιάς σε αντίθεση με την σκιά της Δάφνης που είναι στατική. Και εδώ τώρα πια γεννάται το αμείλικτο ερώτημα: έχουν τα άυλα σώματα σκιά?

Τελικά πρέπει να ξαναβάλω το κεφάλι μου μέσα στο βιβλίο του Albers και να επενδύσω τα χρήματα που χρειάζονται γα τα βιβλία του Itten.

Θα ζωγραφίσω ένα κοριτσάκι μέσα σε μία σουρεαλιστική πεδιάδα που του φεύγει το μπαλόνι. Αυτή είναι η Δάφνη